‘Intentie’ is eigenlijk een raar woord. Het gaat niet over iets waar je wat aan hebt, zoals een proces of een resultaat. Het gaat ook niet over iets concreets, een handeling, een gedachte of zelfs maar een gevoel. Een intentie is vluchtig en ongrijpbaar. Je voelt hem niet, je ziet hem niet en, als je even niet oplet, is hij zo weer weg. Maar voor ontwikkelaar Jon Kabat-Zinn is het één van de belangrijkste onderdelen van mindfulness training.
Zeven houdingskwaliteiten
Vanaf het begin heeft Kabat-Zinn veel gesproken en geschreven over ‘intentionality’: het cultiveren van een houding van de geest.
Hij heeft aan mindfulness trainingen de zeven ‘houdingskwaliteiten’ meegegeven:
-
- niet-oordelen
-
- geduld
-
- frisse blik
-
- vertrouwen
-
- niet streven
-
- acceptatie
-
- loslaten
Misschien herinner je ze nog van je eigen training. Misschien ook niet, want veel deelnemers vinden het moeilijk om hiermee te oefenen en veel trainers vinden het moeilijk om ze aan te bieden als hulpmiddel bij de beoefening van mindfulness.
Onbereikbaar?
Als het rijtje zo op het bord staat, dient het heel vaak als voer voor de comparing mind: die frisse blik is nog ver weg, ik ben best wel eigenwijs… en over geduld gesproken: vandaag nog heb ik de caissière afgesnauwd omdat ze niet opschoot… We zien de houdingskwaliteiten als doelen die we moeten bereiken, we gaan ze vergelijken met hoe het nu is. Vaak zinkt ons de moed dan al in de schoenen. Altijd geduldig zijn, accepteren en loslaten, vraagt om een bovenmenselijke staat van bewustzijn. Dat is dus niet de bedoeling.
Hoe zou het zijn om?
Wat is dan wél de bedoeling? Hiervoor komen we weer terug bij het begrip ‘intentie’. Het mooie van een intentie is dat die niet fout kan zijn. Een intentie gaat niet over lukken of mislukken, omdat een intentie gaat over een wens die het resultaat vrijlaat. Een wat klassieke formulering hierbij is ‘moge ik… geduldig zijn’ of ‘moge ik… accepteren’.
Op de Centrum voor Mindfulness Zomerschool voor mindfulness trainers gaf mindfulness trainer Barbara Doeleman van Veldhoven de suggestie om de intentie te formuleren als: ‘Hoe zou het zijn als… je niet hoeft te oordelen, niet hoeft te streven? En, hoe zou het zijn om te kunnen loslaten?
Je kunt altijd een vriendelijke, vrijblijvende wens formuleren
Formuleer alle zeven houdingskwaliteiten eens op deze manier. Zo hoef je niet meteen een resultaat af te dwingen. Daardoor is het geen kwestie meer van lukken of niet lukken; je kunt altijd een vriendelijke, vrijblijvende wens formuleren.
En toch heeft zo’n wens invloed op je geestestoestand. Omdat je jezelf aan de mogelijkheid van die staat herinnert. Je kunt met die woorden een felt sense, een gevoel of geestesklimaat oproepen dat in de richting gaat van de houdingskwaliteit. Of in klassieke bewoordingen: je neigt de geest naar niet-oordelen, naar geduld, etc
Twee nieuwe houdingskwaliteiten
Waarom vindt Jon Kabat-Zinn de intentie zo belangrijk? Omdat het niet zomaar om aandacht gaat bij mindfulness training. Cruciaal is de kwaliteit van die aandacht: vriendelijk, nieuwsgierig, omarmend. Alleen zo kunnen we de reactieve geest achter ons laten en ons op een nieuwe manier leren verhouden tot onze ervaringen en de wisselvalligheden van het leven. De kwaliteit van de aandacht is een kwestie van houding en een houding kunnen we heel goed met een intentie aanspreken.
Maar misschien kan hij het beter zelf vertellen. In onderstaand filmpje beschrijft hij met zijn bekende vuur het belang van ‘intentionality’ bij mindfulness. En passant onthult hij trouwens dat hij na dertig jaar van plan is om de zeven houdingskwaliteiten uit te breiden. Hij wil er de volgende twee elementen aan toevoegen: dankbaarheid en vrijgevigheid. Waarom? Kijk zelf:
De pijlers van mindfulness zijn nu negen houdingskwaliteiten: niet-oordelen, geduld, frisse blik, vertrouwen, niet streven, acceptatie, loslaten, dankbaarheid en vrijgevigheid.
