Simpeler leven is urgent: onze voetafdruk is te groot. Het kan dichtbij huis, met eenvoudige stappen. En: het kan je leven meer bevredigen, als je 6 stappen volgt, die eigenlijk stappen in mindfulness zijn.
Vakantie in Zeeland
Vakantie in Zeeland: een wind die jaagt langs de dijken, wolken die veel gradaties in de wolken stapelen tot aan de einder, een zon die zich de hele dag verschuilt. Lopen dus maar
Vechten om te mogen zijn
Er is nog iets anders dan het weer, zegt mijn vrouw: de rechte sloten, de vette klonten geploegde aarde, de stugge, schrale mais, de enkele huizen ogen vermoeid en de kerkjes stijf. En vooral het eindeloze: alles tot aan de horizon. Alsof je moet vechten om hier alleen al te mogen zijn, zegt ze. Mijn vrouw komt uit Gelderland, waar de sloten kronkelen, de bomen beschutting bieden en metershoge zandlagen van de laatste ijstijd stevig voelen.
Horizontaal tegen het raam
Als het regende, dan sloeg die horizontaal tegen het raam van onze bungalow. Dan lazen we, ik in Landlijnen van Raynor Winn. Winn schrijft over lopen in de natuur.
Ze loopt met haar man door de UK. Niet voor de lol, maar omdat het moet: haar man heeft een Parkinsonachtige degeneratieve ziekte die zich lijkt terug te trekken wanneer hij loopt. Lopen met een hoofdletter: elke dag opnieuw, met een zware rugzak en door verlaten landschap. Rayor loopt mee en achteraf schrijft ze een boek. Het Zoutpad, haar eerste boek, het was direct een succes.
Lopen als medicijn
Lopen als medicijn. Hoe ruiger hoe beter. 1600 kilometer door de bergen, venen en heide van Schotland en West-Engeland. Het water sijpelt de schoenen uit, de kou trekt de botten in, de muggen vallen ieder stukje bloot huid aan en de enkels verzwikken op de ruwe stenen ondergrond. Daarbij natuurlijk ook de overstijgende ervaringen. De kleuringen van de bergwanden die bij iedere zonnestraal verschieten, de schitterende wolk van de druppels van een bok die zijn vacht uitschudt. Het is een intense onderdompeling van de mens in de natuur en de wonderlijke effecten op een haperend zenuwstelsel.
Radicaal ander leven, dichtbij huis
Winn schrijft simpel, eerlijk en aanstekelijk. Maar voorbij het avontuur en de natuur is er iets heel anders dat het verhaal voor mij bijzonder maakt.
Wat Winn en haar man doen is een voorbeeld geven van een radicaal ander leven dat simpeler en duurzamer is dan ons consumentenleven, en tegelijk meer bevredigend.
En het is dichtbij huis. Ze lopen in eigen land. En het is niet in een romantisch verleden of een roze toekomst. Het is in deze wereld hier, nu beschikbaar.
En we hoeven daarvoor geen 1600 kilometer met zware bepakking en natte sokken bergen te beklimmen. Je kunt 90% van het afzien weglaten, en 90% van de afstand. En dan nog, door dat overige gewoon te doen, gewoon te gaan lopen, en de volgende dag opnieuw, maak je een switch naar manier van leven waar velen van dromen. Al zijn je wandelschoenen zwaar, je ecologische voetafdruk is vederlicht, en ze dwingen je tot een close encounter met de natuur, die ons voedt op een diep niveau en dus ook gezond houdt.
Effect rimpelt door
En natuurlijk kom je weer thuis. Ook Engeland houdt eens op en toen ze aan de zuidkust kwam was ook Winn uiteindelijk weer thuis. Maar het effect rimpelt door, maandenlang, misschien voor de rest van je leven. De natuur voelt dichterbij als een vriend, tijd voelt anders en keuzes kunnen opeens simpeler worden omdat een hoop oude wensen worden herkend als niet echt bevredigend. Zo is het win-win, om met Winn te spreken.
De echte vraag is: zou zo’n tocht – als light versie – voor jou een optie zijn? Voor Raynor Winn was het geen optie. Zij werd gedwongen door de ziekte van haar man, anders had ze haar comfortabele huisje op het platteland-met-hond (Monty) niet verlaten.
Thoreau
Ik zie mezelf kruidenieren: misschien een paar dagen, maar dan goedverzorgd, en met internet, zodat ik toch mijn mail kan bijhouden. Enne, oja, mooier weer graag dan in dat boek, of Zeeland. En toch laat het me niet los, het idee van te versimpelen en daardoor te verdiepen, meer verbonden met belangrijke waarden, met de essentie van het leven.
Want laten we niet vergeten: het afzien is niet de essentie. Annie Dillard trok zich terug in een landhuis en zwierf van daaruit door de natuur, puur om ermee aanwezig te zijn. Volgens haar verslag (Pelgrim langs Tinker Creek) had ze de zomer van haar leven, en vormde het niet alleen, haar persoon, maar ook haar schrijverschap.
Overigens net als Henry David Thoreau, die uit idealisme een tijd in het bos ging leven en hierover schreef (Walden).
Elitair of niet
Wat een elitair gefantaseer, denk je misschien. En de kinderen dan, en wie betaalt de huur?
Misschien behoren dergelijke opties niet tot je mogelijkheden. Ik kan in ieder geval niet individueel beantwoorden. Wel weet ik dat Rayor Winn en haar man geen cent te makken hadden bij hun eerste wandelreis, toch lukte het hen om wekenlang te wandelen. Ikzelf ben ik vier weken weg geweest, op retraite, toen mijn zoon nog klein was. Het was een heel georganiseer, maar het is wel gelukt.
Misschien moeten we niet te snel zeggen dat het onmogelijk is, een periode vrijmaken voor een alternatieve levensstijl. Er kan vaak meer dan je denkt, wanneer je echt ergens voor kiest.
En realiseer je ook nog eens wat een reuzenstap het kan betekenen voor wat je belangrijk vindt in het leven: minder belasten, meer verbinding met de natuur en de wereld om je heen. In plaats van te denken of te praten over een ‘beleid’ voor een ‘transitie’ naar een alternatieve wereld, lééf je dan het alternatief. Je voelt het in je lijf, je proeft het met je zintuigen, je merkt dat je geest zich laaft aan ervaringen van een nieuwe soort.
Je kunt nog zoveel denken en praten – maar het is de ervaring die uiteindelijk het meest beklijft en inspireert.
De zes mindfulnesskwaliteiten
Als ik erover nadenk zijn de kernelementen van ‘simpeler en tegelijk meer bevredigend’ eigenlijk een lijstje van 6 mindfulnesskwaliteiten:
- ruimte: minimaal een periode van enkele weken, liefst maanden;
- simpel: back to basics, less is more;
- traag: de tijd langzamer laten lopen (minder snel, minder machinaal);
- natuurlijk: in contact, in harmonie met natuurlijk leven;
- zintuigelijk: activiteiten die de zinnen openen, en je dus uit je hoofd halen;
- zijnsgericht: minder ergens willen komen, meer ergens zijn.
Wat zijn voor jou haalbare activiteiten?
Wat zouden, naast lange wandeltochten, activiteiten kunnen zijn die ons terug naar de kern kunnen brengen?
Ik noemde zelf al een retraite. Je zou dit zelfs thuis kunnen doen. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn: tijd, versimpelen, vertragen, natuur: je kunt het zo dichtbij houden als je wilt.
Heb jij een ideeën voor haalbare activiteiten? Laat het weten! We kunnen elkaar inspireren om een tijdlang alternatief te leven dichtbij huis. Mail me op info@robbrandsma.nl